Tragiczna caryca Rosji Maryna Mniszchówna.

Chcę oderwać się od polityki i współczesności i przenoszę się do wieku XVII, burzliwego i okrutnego. Pragnę opowiedzieć o pierwszej kobiecie koronowanej na Kremlu na carycę Rosji. O dramatycznych losach pięknej polskiej wojewodzianki sandomierskiej Maryny Mniszchówny. Była jednym z czworga dzieci Jerzego Mniszcha, wojewody sandomierskiego i wpływowego magnata, dworzanina ostatnego Jagiellona króla  Zygmunta II Augusta.   Urodzona ok.1588 r. w Laszkach Murowanych,wchowywała się w rodowych dobrach w Rzeczypospolitej i na Ukrainie. Była wykształcona, jak większość panien z wielkiego rodu. Umiała czytać, pisać, śpiewać i haftować. W tym czasie w Rosji, po śmierci cara Iwana Groźnego, zasiadał na tronie Borys Godunow. Ze względu na swoje okrucieństwo, nie cieszył się poparciem wielu bojarów, pragnących pozbyć się tyrana.  Rosja często była terenem, gdzie objawiali się samozwańcy, podający się za zamordowanego syna władcy. 

W tym czasie  zjawił się osobnik, twierdzący, że jest Dymitrem, synem cara Iwana Groźnego, który podobno nie został przez ojca zamordowany, lecz ocalał. Kim był Samozwaniec? Podobno nazywał się Griszka Otrepiew i był mnichem w jakimś prawosławnym monasterze. Do dziś tajemnica jego pochodzenia nie została wyjaśniona. Rzekomy carewicz Dymitr, szukając sprzymierzeńców, udał się do polskiego magnata  księcia Konstantego Wiśniowieckiego i raz z nim 

Carowa Maryna Mniszchówna.

udali się do Sambora, rezydencji wojewody Jerzego Mniszcha. Tam Dymitr po raz pierwszy ujrzał Marynę. Była piękna, jak pokazują nam ówczesne portrety, o podłużnej twarzy, wyniosłym wyrazie i dużych oczach. Miała wówczas 16 lat. Być może była to miłość młodego Rosjanina do pięknej Polki, lecz przede wszystkim nadzieja, że ojciec Maryny wesprze starania Dymitra o tron moskiewski. Zaczął zabiegać o rękę panny. Następnie udał się do Krakowa na dwór króla Zygmunta III Wazy i starał się zainteresować monarchę swoimi planami, obiecując ścisły sojusz z Rzecząpospolitą, a nawet wprowadzenie do Rosji religii rzymskokatolickiej. Tym pozyskał sobie sympatię duchowieństwa polskiego oraz nuncjusza papieskiego. Król nie był szczególnie zainteresowany jego propozycją, ale niektórzy polscy magnaci uznali, że warto mieć na tronie Rosji człowieka, który będzie wszystko im zawdzięczał. W drodze powrotnej, Dymitr ponownie odwiedził Jerzego Mniszcha i wtedy doszło między nimi do porozumienia w sprawie zaręczyn z panną Maryną. Wojewoda olśniony myślą, że jego córka zasiądzie na tronie Rosji, nie wahał się dłużej i zgromadziwszy oddziały złożone z kozaków i w części z wojska polskiego, wkroczył na terytorium Rosji, tocząc po drodze ciężkie walki z armią cara Borysa Godunowa. Tymczasem w Rosji wybuchło powstanie przeciw znienawidzonemu carowi pod przywództwem księcia Szujskiego. Cara i jego syna Fiodora zamordowano, a zwycięskie wojska Dymitra i wojewodzy Mniszcha wkroczyły 20 VI 1605 roku do Moskwy. Tam Dymitr spotkał się z Marfą, wdową po carze Iwanie Groźnym, która rozpoznała w nim swego " syna".  31 VIII 1605 roku, Dymitr I koronował się na cara Rosji. Pragnąć poślubić Marynę, ofiarował jej ojcu milion złotych polskich, Smoleńsk i Siewierszczyznę, a jej księstwa pschowskie i nowogrodzkie. Panny nikt nie pytał, czy pragnie zostać żoną nieznanego bliżej mężczyzny. Była tylko kartą przetargową, którą grał jej ojciec. 22 lipca 1605 roku, odbył się w Krakowie ślub in procura Maryny Mniszchówny i cara Dymitra. W imieniu cara występował poseł rosyjski Własiew, a w uroczystości udział wzięli król Zygmunt III Waza, jego siostra Anna Wazówna, nuncjusz papieski oraz licznie zgromadzeni magnaci polscy. Ślub dawał biskup krakowski kardynał Bernard Maciejowski, w językach ruskim i polskim. Młoda pani ruszyła wraz z ojcem w licznym orszaku do Moskwy. Już w kwietniu 1606 r. Maryna przekroczyła granicę Polski i przybyła do Moskwy. 8 maja odbyła się jej koronacja na carową Rosji w Soborze Uspieńskim na Kremlu. Była pierwszą koronowaną monarchinią Rosji. 12 maja zaślubiła cara Dymitra I według obrządku prawosławnego, choć potajemnie Dymitr był katolikiem.
Lecz rządy nowego cara nie podobały się bojarom rosyjskim, szczególnie duchowieństwu prawosławnemu, obawiającemu się wprowadzenia do Rosji religii rzymskokatolickiej. W tajemnicy zawiązał się spisek pod przywództwem księcia Wasyla Szujskiego, który podburzył mieszczan Moskwy.  W nocy z 26 na 27 maja 1606 roku, zbuntowani mieszczanie przypuścili szturm do twierdzy kremlowskiej i zdobyli pałac carski. Dymitr został zamordowany, a Maryna uciekła kryjąc się pod spódnicą swej ochmistrzyni Barbary Kazaneckiej. Ale jej ucieczkę dostrzeżono i Marynę aresztowano wraz z ojcem, Stała się zakładniczką Szujskiego i zesłana do Jarosławia. Ciało Dymitra I spalono, a jego prochami nabito armatę i wystrzelono w kierunku Polski. W powstaniu poległo około 500 Polaków, wielu żołnierzy polskich i duchownych dostało się do niewoli.  Dopiero w dwa lata później Maryna po zrzeczeniu się praw do korony carskiej, została przez nowego cara Wasyla Szujskiego wraz z ojcem uwolniona. Lecz awanturnicza natura wojewody nie zamierzała poddawać się klęsce. Nie wyjechał z córką do Polski, lecz zatrzymał się w Tuszynie popierając drugiego samozwańca udającego zabitego Dymitra I. Ten obiecał  wojewodzie 300 tysięcy rubli i 14 miast na granicy Rzeczypospolitej za rękę córki. Mniszech zmusił Marynę, żeby w oszuście rozpoznała swego zabitego męża! Maryna pragnąc odzyskać koronę carską, poślubiła potajemnie Dymitra II. Lecz ten nie potrafił zapanować nad zgromadzonym wojskiem i uciekł z Tuszyna do Kaługi. Wtedy Maryna sama starała się opanować sytuację i zaczęła porozumiewać się z hetmanem Stanisławem Żółkiewskim. Dymitr II został zabity przez swego giermka Urusowa, a w Moskwie wybuchł bunt przeciwko władzy nowoobranego cara Wasyla Szujskiego. Wojska carskie zostały rozbite przez hetmana Żólkiewskiego  i armia polska wkroczyła do Moskwy. W 1611 roku Maryna urodziła syna Iwana Dymitrowicza i nie zaprzestała walki o tron.  Nie chciała wrócić do Polski, lecz związała się z atamanem kozaków dońskich Zaruckim, poślubiła go i razem stworzyli państwo kozackie w dorzeczu Wołgi, ze stolicą w Astrachaniu. W 1613 roku na tronie carskim zasiadł wybrany większością bojarów Michał I Romanow. Przyjął ustawę wykluczającą Marynę i jej syna z praw do korony. W maju 1614 roku w Astrachaniu wybuchł bunt przeciwko atamanowi Zaruckiemu. Maryna z synem i mężem uciekli, lecz dostali się do niewoli, a kozacy przekazali więźniów nowemu carowi. Romanow rozkazał Zaruckiego wbić na pal, a małego Iwana Dymitrowicza powiesić. Egzekucja odbyła się na Placu Czerwonym. Maryna złamana nieszczęściami ocalała, lecz z polecenia cara została zesłana do twierdzy Kołomny i osadzona w jednej z baszt. Zmarła na wiosnę 1615 roku, skrytobójczo zamordowana.
Tak skończyła się olśniewająca kariera pięknej Polki, jedynej, która nosiła koronę carowej Rosji.